เซเซ่ กับ ต้นส้มแสนรัก ต้นส้มแสนรัก เป็นวรรณกรรมเยาวชนเรื่องหนึ่งที่มีความน่าสนใจ แม้เป็นงานเขียนที่มีขนาดกะทัดรัด ความยาวไม่เกิน 200 หน้ากระดาษ แต่เนื้อหาของเรื่องกลับบันทึกเรื่องราวความเจ็บปวดที่เด็กคนหนึ่งได้รับจากคนรอบตัว ทั้งโดยตั้งใจและไม่ตั้งใจ ทำให้ผู้อ่านได้สะท้อนคิดถึงเรื่องราวความทรงจำวัยเด็กที่ผ่านพ้นไป เราหลายคนเป็นทั้งผู้พรากและผู้ถูกพรากสิ่งสำคัญแห่งวัยเด็กไปโดยไม่รู้ตัว เหมือนกับตัวละคร ‘เซเซ่’ เพราะความบีบคั้นในชีวิตทำให้เซเซ่สูญเสียบางอย่างซึ่งมีค่ามากที่สุดในวัยเด็กไปอย่างไม่อาจหวนคืน เช่นเดียวกับ ต้นส้มของเซเซ่ ที่ถูกหักโค่นลงในหัวใจของเขาตลอดกาลต้นส้มแสนรัก แต่งโดย โจเซ่ วาสคอนเซลอส ซึ่งเรื่องราวเล่าถึง เซเซ่ เด็กชายชาวเมืองบราซิลที่อาศัยอยู่กับครอบครัว มีสมาชิกทั้งพ่อ แม่ และพี่น้องอีกหลายคน สิ่งที่นำเสนอเช่นเคยในวรรณกรรมเด็กที่เราพบเห็นโดยทั่วไปนั่นคือความน่ารัก บริสุทธิ์ ไร้เดียงสาของช่วงชีวิตวัยเด็ก และในขณะเดียวกับ การเล่าเรื่องฉากหลังอันโหดร้ายมักเกิดขึ้นพร้อมกัน เซเซ่นอกจากจะอาศัยอยู่กับคนในครอบครัวหลายชีวิตแล้ว ความยากจนข้นแค้นเป็นอีกปัจจัยที่ทำให้ช่วงชีวิตวัยเด็กของเซเซ่ไม่อาจถึงพร้อม แต่นั่นไม่ใช่สิ่งที่ขัดขวางในจินตนาการของตัวละครเด็กคนนี้ เซเซ่มีเพื่อนที่คนอื่น ๆ มองไม่เห็น บางครั้งเขาพูดคุยกับเพื่อนเหล่านั้นโดยที่คนรอบข้างไม่อาจทำความเข้าใจได้น่าเศร้าที่ในวรรณกรรมเด็กมักสะท้อนช่วงชีวิตของวัยเด็กได้อย่างขัดแย้งและเจ็บปวดไปพร้อม ๆ กัน ความอ่อนเยาว์และไร้เดียงสานั้นอยู่ได้ไม่นานนักสำหรับเด็กที่ต้องอยู่ในสภาพสังคมแห่งความยากไร้ เซเซ่เองก็เป็นหนึ่งในเด็กที่ต้องละทิ้งจินตนาการ ความเพ้อฝันแบบเด็ก ๆ เสียงนกเล็ก ๆ ที่กระซิบอยู่ในหัวและมิงกินโย ต้นส้มที่เซเซ่ตั้งชื่อให้เพื่อกลับสู่โลกความเป็นจริงและก้าวเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ต่อไปหลายครั้งที่ผู้ใหญ่มักไม่เข้าใจความโศกเศร้าของเด็กและเชื่อมั่นว่าไม่นานเด็กเหล่านั้นจะหายจากความเสียใจไปได้เองด้วยวัยที่ยังไม่เข้าใจเรื่องราวลึกซึ้ง แต่นั่นกลับเป็นความเชื่อที่ผิดพลาดอย่างมหันต์และอาจทิ้งรอยแผลขนาดใหญ่ที่ไม่มีวันรักษาหาย เซเซ่ ตัวละครเด็กในเรื่องต้องพานพบกับความสูญเสียคนที่เข้าใจเขาอย่างลึกซึ้งยิ่งกว่าผู้คนอื่นใด และเช่นเดียวกัน เขาสูญเสีย มิงกินโย จากหัวใจไปตลอดกาลด้วยสิ่งที่เรียกว่าความทุกข์และการเติบโต “เขาโค่นมันแล้วละฮ่ะ พ่อ ตั้งอาทิตย์กว่ามาแล้วที่เขาโค่นต้นส้มของผม...” (ต้นส้มแสนรัก, 2551)ต้นส้มแสนรัก เขียนโดย โจเซ่ วาสคอนเซลอส แปลไทย มัทนี เกษกมล พิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2551ภาพโดย K.N.