cr. unsplash เตาถ่าน เป็นอุปกรณ์การทำครัวที่อยู่คู่ครัวไทยมาช้านาน แม้ปัจจุบันนี้หลายบ้านก็ยังคงมี เตาถ่าน ติดบ้านไว้เพื่อไว้ใช้เป็นอุปกรณ์ ทำเมนูอาหารบางชนิดเช่น อาหารปิ้งย่าง หรือการทำอาหารที่ต้องใช้ระยะเวลานานอย่างเมนูตุ๋น หลาย ๆ บ้านก็ยังนิยมใช้เตาถ่าน แม้ว่าในยุคปัจจุบันจะมีหม้อตุ๋นไฟฟ้าใช้งานได้ง่ายและสะดวกก็ตาม เตาถ่านทำอาหารอร่อยจริงหรือไม่คนเฒ่าคนแก่หลาย ๆ คนมักจะพูดเป็นเสียงเดียวกันว่าใช้ เตาถ่านทำอาหารจะทำให้อาหารมีรสชาติอร่อย และความร้อนของเตาถ่าน ก็จะทำให้อาหารมีกลิ่นหอมไม่ว่าจะเป็นเมนูทอด หรือ เมนูผัด ซึ่งทำให้สงสัยว่ามันเป็นเช่นนั้นจริงหรือไม่ ซึ่งมันก็เป็นเรื่องที่ยังหาคำตอบไม่ได้ แต่ที่แน่ๆอาหารบางชนิดใช้เตาถ่านจะรู้สึกว่าน่ารับประทานมากกว่า การใช้เตาแก๊ส เช่นพวกอาหารปิ้งย่างต่าง ๆ หรือ เมนูทอดกรอบ รวมทั้งอาหารอย่างเมนูผัดไทย , หอยทอด ที่หากใช้เตาถ่านมันจะมีกลิ่นที่เป็นเอกลักษณ์และชวนรับประทาน มีเตาถ่านติดบ้านไว้ก็สะดวกดีที่บ้านผู้เขียนเองก็ยังมีเตาถ่านอยู่ แต่ปัจจุบันไม่ค่อยได้ใช้งานมากนัก นอกเสียจากเวลาที่แก๊สหมด ขณะประกอบอาหารอยู่ก็จะเปลี่ยนมาใช้เตาถ่านเป็นการชั่วคราวระหว่างรอแก๊สมาส่ง หรือทำเมนูที่ต้องใช้ระยะเวลานาน อย่างเช่นตุ๋นขาหมู หรือ ตุ๋นเนื้อเปื่อย ก็มักจะใช้เตาถ่านเพราะต้องใช้เวลาตุ๋นนานเกินกว่า 1-2 ชั่วโมงใช้เตาถ่านจะสะดวกกว่า เพราะสามารถตุ๋นแล้วปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ต้องหมั่นเช็คเวลา หรือ ระวังเรื่องการใช้ความร้อนสูงหรือนานติดต่อกันแบบหม้อตุ๋นไฟฟ้าที่อาจเกิดไฟฟ้าลัดวงจรได้ เพียงแค่กะระยะเวลาคอยเติมถ่านไม่ให้มอดหมดเท่านั้นเองวิธีการใช้เตาถ่านสำหรับการใช้เตาถ่าน หรือ การจุดเตาถ่าน ในเวลาที่ต้องการใช้งานนั้น ที่บ้านผู้เขียนก็จะยังใช้วิธีที่นิยมกันมานมนานนั่นก็คือใส่ถ่านไว้ด้านบนเตา อาจจะมีการใช้ไม้ฟืนเล็ก ๆ วางลงไปบนรังผึ้ง( ส่วนที่เป็นรูกลม ๆ ) หลังจากนั้นค่อยนำถ่านไม้วางลงไปด้านล่างของเตาก็ใช้เศษกระดาษ ใส่เข้าไปแล้วจุดไม้ขีดที่กระดาษนั้น พอไฟเริ่มลามก็ค่อย ๆ พัดและเติมกระดาษไปเรื่อย ๆ จนกว่าความร้อนของไฟจากด้านล่างจะเผาถ่านจนสุก โดยจะมีลักษณะออกสีแดงติดไฟ เราก็แค่คอยพัดให้ถ่านแดงหมดทั้งเตาหลังจากนั้นก็นำหม้อตุ๋นขึ้นตั้ง หรือจะทำเมนูอาหารอื่น ๆ ก็วางภาชนะในการปรุงอาหารบนเตาได้เลยแต่หากทำเมนูที่ต้องใช้ระยะเวลานาน ก็จะต้องคอยเติมถ่านอย่างที่ได้บอกเอาไว้ หรือหากกลัวไฟจะแรงไป ก็สามารถนำขี้เถ้าเก่า มาโรยด้านบนเพื่อลดความร้อนของไฟ หรือ ไม่ต้องใส่ถ่านจนเต็มเตาก็ได้ในปัจจุบันนี้เด็กรุ่นใหม่หลาย ๆ คนอาจจะไม่เคยเห็น เตาถ่าน เพราะที่บ้านไม่มีใช้ หรือ อาจจะจุดเตาถ่านกันไม่เป็นแล้ว แม้ว่าเตาถ่านอาจจะไม่สำคัญกับการใช้ชีวิตในปัจจุบัน แต่มันก็เป็นภูมิปัญญาอย่างหนึ่งของคนไทยในการสร้างเตาสำหรับให้ความร้อนในการทำอาหาร ตั้งแต่เราจำความได้ เราก็เห็นเตาถ่านอยู่ในบ้านเราแล้ว